Okulistyka dziecięca

Kompleksowa opieka okulistyczna dla dzieci od pierwszych dni życia. Badamy i leczymy wcześniaki, noworodki, niemowlęta, dzieci i młodzież.

Specyfika okulistyki dziecięcej sprawia, iż w tej grupie wiekowej postępowanie jest indywidualne i zależne od rozpoznania, ale nie zapominajmy, iż pierwsze lata życia to najintensywniejszy czas rozwoju widzenia. Kontrolujmy wzrok dziecka co najmniej raz na rok, zwłaszcza przed rozpoczęciem nauki w szkole i w okresie wczesnoszkolnym, ponieważ niezdiagnozowane i nieskorygowane zaburzenia mogą być przyczyną pojawienia się dysleksji, dysgrafii i problemów w nauce.

W Centrum Okulistycznym Świat Oka zapewniamy zespół doświadczonych okulistów dziecięcych, dyplomowanych optometrystów i ortoptystów z wyjątkowym podejściem do dzieci.

Droga Mamo, Drogi Tato badanie okulistyczne jest dla Waszych pociech czymś czego jeszcze nie znają. Porozmawiajcie z dzieckiem o tym, czego może się spodziewać w gabinecie okulistycznym. Możecie również pobawić się w okulistę w domu. Zwykle podczas wizyty będzie potrzeba zakroplenia trzy razy oczu lekiem rozszerzającym źrenicę, który poraża akomodację, w niektórych przypadkach zastosujemy dodatkowo krople znieczulające. Warto opowiedzieć dziecku, że po kroplach widzenie będzie rozmazane i nie będzie można dokładnie zobaczyć książeczki czy ulubionej zabawki. Ale tylko przez jakiś czas. Weźcie ze sobą okulary przeciwsłoneczne dla dziecka, aby oczy mogły odpocząć po badaniu, zmniejszy to dyskomfort i mniej promieniowani nie dostanie się do oka. Zdarza się, że dzieci płaczą podczas badania, dlatego, drodzy Rodzice, nasi doświadczeni specjaliści będą Was wspierać, ale równie konsekwentnie z całą swoją wiedzą przeprowadzą wysokiej jakości badanie okulistyczne. Wszystko po to, aby chronić wzrok Waszych pociech. Maluszki, poniżej 1 roku życia, najlepiej znoszą badanie w czasie ich drzemki, ale wiemy, że nie zawsze będzie taka możliwość.

Przygotowując dziecko przed wizytą możecie sprawić, że spotkanie z okulistą było pozytywnym przeżyciem.

Retinopatia wcześniacza

Choroba ta może rozwijać się u dzieci urodzonych przed planowanym terminem porodu i określa się ją jako schorzenie wynikające z niedojrzałości struktur siatkówki. Im szybciej jest zdiagnozowana, tym jest większa szansa na jej opanowanie i utrzymanie dobrej ostrości wzroku. Dlatego wcześniaki objęte są obowiązkowymi badaniami okulistycznymi od 4 tygodnia życia. W przypadku niestwierdzenia cech retinopatii wcześniaczej dzieci podlegają koniecznym badaniom przesiewowym w 4., 8. i 12. tygodniu życia, w 12. miesiącu życia oraz po ukończeniu 6. roku życia. Jeżeli choroba została zdiagnozowana, lekarz indywidualnie ustala terminy badań zależnie od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku rozpoznania choroby lekarz monitoruje jej postęp w celu ustalenia właściwego leczenia.

Zaćma wrodzona

Przyczyna choroby jest różnorodna i nadal nie do końca poznana. Możliwymi czynnikami powstania schorzenia jest cukrzyca matki, zażywanie leków czy przebyte zakażenia wewnątrzmaciczne, w tym infekcje wirusowe i brak szczepień ochronnych lub inne choroby o ostrym przebiegu w trakcie trwania ciąży. Zdarza się jednak tak, że noworodek rodzi się ze zmętniałą soczewką oka. Stopień zmętnienia soczewki bywa różny, dlatego czasem zostaje wykryta u już kilkuletniego dziecka, gdy obserwujemy upośledzenie widzenia. Zaćma wrodzona może występować jedno- lub obuocznie. Leczenie zaćmy wrodzonej odbywa się poprzez chirurgiczne usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej nową całkowicie przezierną, jednak to lekarz indywidualnie zaproponuje wszystkie dostępne możliwości. Warto pamiętać, że nieleczona zaćma wrodzona może prowadzić do oczopląsu, zeza, a nawet do ślepoty i zaniku gałki ocznej.

Jaskra wrodzona, dziecięca, młodzieńcza

Jaskra jest grupą chorób oczu, które prowadzą do uszkodzenia nerwu wzrokowego, czyli nerwu, który przekazuje informacje do mózgu i dzięki któremu widzimy. Nie leczona prowadzi do ubytków w polu widzenia, a w konsekwencji do nieodwracalnej ślepoty. Jednym z czynników ryzyka występowania schorzenia jest wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jaskra wrodzona jest wynikiem wrodzonych nieprawidłowości w budowie gałki ocznej, które prowadzą do zwiększenia ciśnienia wewnątrzgałkowego nawet już w życiu płodowym. Stopień zaawansowania zaburzeń zależy od rozwoju zmian występujących w strukturze oka i powoduje, że choroba objawia się w różnym wieku dziecka.

Dlatego jaskra wrodzona występuje w różnych postaciach:

• jaskra wrodzona lub niemowlęca (od urodzenia do 3.-4. r. ż)
• jaskra wrodzona o późnym początku tzw. dziecięca (od 4. do 10. r.ż)
• jaskra młodzieńcza (powyżej 10. r.ż do 35. r.ż.)

Przyczyna występowania choroby nie jest do końca poznana, ale występuje prawdopodobieństwo dziedziczenia. Jaskra wrodzona ma dużą dynamikę przebiegu i charakterystyczna jest dla niej triada objawów: łzawienie, zaciskanie (kurcz) powiek oraz światłowstręt. W późniejszym wieku objawy nie są aż tak widoczne i przebieg jest mniej gwałtowny. Jaskra młodzieńcza początkowo może w ogóle nie dawać objawów lub mogą one być tylko poczuciem dyskomfortu ocznego i niekiedy występujących bólów głowy. Bywa, że chorobę wykrywa się podczas rutynowej kontroli okulistycznej lub przy okazji badań okulistycznych z innego powodu.

Siatkówczak

Siatkówczak jest najczęściej występującym nowotworem wewnątrzgałkowym u dzieci. Jest nowotworem złośliwym, jednak współczesna medycyna pozwala w ponad 90% przypadków uratować życie dziecka i utrzymać użyteczny poziom widzenia przynajmniej w jednym oku. Najważniejsze jest wczesne wykrycie i podjęcie terapii. Pierwsze objawy najczęściej obserwuje się w 1 roku życia dziecka. Siatkówczak rozpoznawany jest na zdjęciach robionych z użyciem lampy błyskowej, na których widoczny jest charakterystyczny biały odblask w źrenicy (tzw. objaw białej źrenicy – leukokoria). Późniejszym objawem jest zez, który sugeruje, że zmiany objęły już większy obszar siatkówki. Kluczowym w rozpoznaniu i potwierdzeniu choroby jest lekarz okulista, który po wykonaniu badań diagnostycznych skieruje dziecko do leczenia w specjalistycznym ośrodku. Oprócz najważniejszego badania dna oka pomocnym badaniem przy rozpoznaniu siatkówczaka jest USG gałki ocznej. W naszym Centrum badanie wykonujemy przy użyciu nowoczesnego aparatu ABSolu – platformy ultrasonograficznej A/B/S/UBM w wersji specjalnych danych referencyjnych krytycznych dla badań onkologicznych, za pomocą, której można zdiagnozować zmianę już we wczesnym stadium. Po zakończonym leczeniu siatkówczaka, dzieci powinny być badane przez lekarza okulistę co 3–6 miesięcy do 6. roku życia, a później co rok.

Pamiętaj, że twoje dziecko nie
powie ci, że ma problemy z
widzeniem – dzieci nie
rozumieją, co to znaczy widzieć́
prawidłowo i nie wiedzą jak
powinny i jak mogą widzieć.

Jak rozpoznać, że dziecko źle widzi

• trzymanie książek blisko oczu
• mrużenie oczu (podczas czytania, oglądania telewizji)
• częste bóle głowy
• tarcie oczu
• przekręcanie głowy np. przy rysowaniu
• trudności z rozpoznawaniem kolorów
• słabsze widzenie w ciemniejszych pomieszczeniach
• skarżenie się na „przeskakujące literki”
• problemy z wykonywaniem zadań związanych z utrzymaniem równowagi czy łapaniem piłki (ocena odległości, orientacja przestrzenna)
• problemy z koncentracją
• dyslekcja, dysgrafia

Dziecko u optometrysty

Do optometrysty możemy umówić dziecko od 4 roku życia, ale tylko po wcześniejszym badaniu u okulisty dziecięcego. Na badanie optometryczne umawiamy dziecko zwykle w innym terminie niż badanie u okulisty, ponieważ lekarz będzie podawał dziecku krople rozszerzające źrenice i porażające akomodację, a badanie optometryczne wykonuje się przy nie rozszerzonych źrenicach.

W badaniu optometrycznym wiek dziecka jest kluczowy, ponieważ podczas jego trwania wykonywane są różne testy, które wymagają współpracy dziecka. Zadania wykonywane przez dzieci mają charakter zabawy a nasi optometryści dbają o bezstresowy przebieg wizyty.

Co warto wiedzieć o oczach swojego dziecka?

Widzenie Twojego dziecka rozwija się od urodzenia, najważniejsze procesy do około 6 roku życia, dlatego zadbaj, żeby nieskorygowane wady wzroku a szczególnie astygmatyzm czy różnowzroczność czy nieprawidłowe ustawienie i ruchomość oczu, nie zaburzały tego stanu. Niezależnie od wieku dziecka każda wada wzroku wymaga pełnej korekcji. Korekcja jest punktem wyjścia do leczenia widzenia obuocznego i przestrzennego oraz terapii widzenia.

Zadbaj o to, żeby Twoje dziecko spędzało co najmniej godzinę dziennie na aktywności fizycznej na świeżym powietrzu w naturalnym oświetleniu. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko wystąpienia i progresji krótkowzroczności.

Krótkowzroczność jest wadą, która postępuje wraz ze wzrostem dziecka, ale naturalna progresja, czyli „zwiększanie minusów” wynikające z wydłużania się gałki ocznej, nie powinna przekraczać 0,25-0,50 Dioptrii na rok. W ramach zabawy z dzieckiem wykonaj prosty test. Wskaż dziecku obrazek, znak lub napis znajdujący się w dalszej odległości, zasłoń raz prawe, raz lewe oko i zapytaj dziecko czy obserwowany obraz jest tak samo wyraźny patrząc prawym i lewym okiem. Jeśli obraz jest mniej wyraźny dla jednego z oczu, może to wskazywać na różnowzroczność lub niedowidzenie jednego z oczu i powinieneś jak najszybciej zgłosić się z Twoim dzieckiem na badanie specjalistyczne, ponieważ im wcześniej wykryje się niedowidzenie, tym większe jest prawdopodobieństwo jego wyleczenia.

Dzieci rodzą się nadwzroczne. Niewielka, równa dla obu oczu wada „plusowa” jest warunkiem prawidłowego rozwoju układu wzrokowego i „zeruje się” około 8-10 roku życia.

Kontroluj wzrok Twojego dziecka co najmniej raz na rok, zwłaszcza przed rozpoczęciem nauki w szkole i w okresie wczesnoszkolnym, ponieważ niezdiagnozowane i nieskorygowane zaburzenia widzenia mogą być przyczyną pojawienia się dysleksji, dysgrafii i problemów w nauce. Dzieci z wadą wzroku, szczególnie krótkowzroczne, wymagają zwykle kontroli co 6 miesięcy. Jeśli chociaż jedno z rodziców ma wadę wzroku dziecko ma duże ryzyko wystąpienia tej samej wady, ale prawidłowy wzrok rodziców nie wyklucza jej rozwoju.

Zadbaj o to, żeby na każde 20 min pracy wzrokowej w bliskiej odległości: czytania, pisania lub pracy przed monitorem komputera, tabletu czy smartfona Twoje dziecko spędziło 20 sekund patrząc w dal przez okno. Pozwoli to rozluźnić oczy i zmniejszy ryzyko wystąpienia i progresji krótkowzroczności. Monitor komputerowy nie psuje oczu, ale odległość wzrokowa, w której pracują i bawią się nasze dzieci, szczególnie w przypadku monitorów o małych wymiarach, może sprawiać, że rozwinie się wada wzroku. Czytanie, granie bez przerwy i bliska odległość, a nie łączny czas spędzany na aktywnościach do bliży, jest istotnym czynnikiem rozwoju i postępu krótkowzroczności.

Jeśli Twoje dziecko pochyla się nadmiernie nad tekstem, przechyla nienaturalnie głowę lub podchodzi zbyt blisko do telewizora, skarży się na „przeskakujące literki” albo ma problemy z wykonywaniem zadań związanych z utrzymaniem równowagi czy łapaniem piłki, to zadbaj o specjalistyczne badanie wzroku, ponieważ dolegliwości te mogą być spowodowane nieskorygowaną wadą wzroku lub zaburzeniami widzenia obuocznego.

Zrób przegląd zdjęć Twojego dziecka. Wybierz te, na których widoczny jest „efekt czerwonych oczu”. Porównaj refleksy z obu oczu. Jeśli jedna źrenica ma białawy odcień i różni się od drugiej, to jak najszybciej zgłoś się z dzieckiem na badanie dna oka, ponieważ może być to objaw niedowidzenia lub poważnych zmian w siatkówce oka.

Ocena wady refrakcji i dobór optymalnej korekcji okularowej i/lub soczewkami kontaktowymi u dziecka wymaga porażenia akomodacji. Zależnie od wieku dziecka może być ono uzyskane farmakologicznie, czyli podając krople lub dzięki wykonaniu odpowiednich testów zastosowanych podczas badania u specjalisty.

Jeśli Twoje dziecko ma często czerwone oczy, skarży się na łzawienie i swędzenie oczu to najczęściej są to objawy alergii. Stan ten nie musi pojawiać się nagle w okresie wiosennym, ale może mieć charakter przewlekły i nie zawsze łatwo jest go skojarzyć z danym alergenem. Błona śluzowa układu pokarmowego, oczu, nosa i całych dróg oddechowych jest ze sobą połączona, dlatego leczenie alergii musi być kompleksowe i zawsze, niezależnie od objawów, obejmować oczy.