Cyfrowe zmęczenie oczu – syndrom widzenia komputerowego

Autor: Patryk Cierpiał

W dzisiejszym, zdominowanym przez technologię, świecie większość z nas spędza dużą część swojego dnia przed ekranami komputerów, smartfonów i tabletów. Choć cyfrowa rewolucja przyniosła nam wiele korzyści, towarzyszą jej również negatywne aspekty. Jednym z niekorzystnych skutków jest coraz szerzej występujące cyfrowe zmęczenie oczu, znane również jako syndrom widzenia komputerowego. W tym artykule przyjrzymy się temu zjawisku bliżej, omawiając jego przyczyny, objawy oraz sposoby radzenia sobie z nim. 

Czym jest syndrom widzenia komputerowego?

Widzenie komputerowe jest wynikiem długotrwałego i intensywnego korzystania z urządzeń cyfrowych w nieodpowiednich warunkach. Objawia się przede wszystkim pieczeniem, suchością oczu oraz zmęczeniem wzroku. W związku z szerzącą się cyfryzacją i rozpowszechnieniem pracy biurowej problem ten dotyka coraz większą grupę osób. Aż 90% dorosłych spędza przed ekranami przynajmniej 2 godziny dziennie, 60% – powyżej pięciu, a blisko 30% badanych – aż do dziewięciu godzin. Tak duże obciążenie wzroku związane z pracą prowadzi do występowania objawów cyfrowego zmęczenia wzroku u nawet 60-75% pracowników biurowych, stwarzając znaczny problem w ich codziennym życiu. Co więcej, oprócz samego czasu obciążenia wzroku, często jesteśmy narażeni również na inne czynniki uszkadzające wzrok. 

Co wpływa na pogorszenie widzenia?

Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do pogorszenia widzenia i wystąpienia cyfrowego zmęczenia oczu. Przede wszystkim, długotrwałe patrzenie na obiekty znajdujące się w bliży wzrokowej, takie jak ekran komputera, powoduje nadmierne obciążenie mięśni oczu i znaczne zmniejszenie liczby mrugnięć. Prawidłowo, mrugamy około 12 razy na minutę, natomiast podczas korzystania z komputera, zaledwie 6. Z tego powodu zaburzone zostaje prawidłowe wydzielanie łez i nawilżanie powierzchni oka, prowadząc do pogorszenia wzroku. Dodatkowo, niedokorygowana wada wzroku, nieprawidłowe oświetlenie w pomieszczeniu, zbyt mała czcionka, brak przerw w czasie pracy przed ekranem oraz nieodpowiednia postawa ciała także mają negatywny wpływ na nasze oczy. 

Symptomy cyfrowego zmęczenia oczu 

Komputerowe zmęczenie wzroku najczęściej objawia się tak zwanym „czerwonym okiem”: dyskomfortem, pieczeniem lub swędzeniem oczu i uczuciem piasku pod powiekami. Dolegliwości te spowodowane są niewłaściwym nawilżeniem powierzchni oka, wynikającym z nieadekwatnej liczby mrugnięć podczas pracy na komputerze. Prawidłowo, przy każdym pełnym mrugnięciu następuje rozprowadzenie filmu łzowego i wymieszanie jego frakcji mucynowo-wodnej z frakcją lipidową, zapewniając odpowiednie nawilżenie. W sytuacji długotrwałej i intensywnej pracy przed ekranem cyfrowym częstotliwość mrugnięć znacząco spada, prowadząc do wysychania powierzchni oka i objawów cyfrowego zmęczenia oczu. Oprócz zmniejszenia liczby mrugnięć spada również ich jakość. Niepełne mrugnięcia wydzielają mniej łez, przyczyniając się do występowania dolegliwości. 

Objawy związane z suchością oka są zwykle najbardziej nasilone, ale występują również symptomy z innych układów. Przedłużona praca z bliskich odległości prowadzi do zaburzeń akomodacji oka (czyli jego adaptacji do różnych odległości), zmniejszając ostrość wzroku, powodujących zamglenie obrazu, ból oczu i głowy. Oprócz objawów ze strony wzroku, z syndromem widzenia komputerowego związane są również ból karku i kręgosłupa wynikające z niewłaściwej postawy i warunków pracy. Niebieskie światło emitowane przez ekrany urządzeń elektrycznych wpływa natomiast na produkcję melatoniny i może zaburzać nasz cykl dobowy. Co ważne, nasilenie tych objawów jest ściśle skorelowane z ilością czasu przeznaczoną na korzystanie z urządzeń cyfrowych, natomiast wiele z nich ustępuje wraz z zakończeniem pracy. 

Jak radzić sobie z cyfrowym zmęczeniem oczu?

Symptomy widzenia komputerowego potrafią być bardzo dotkliwe i w znacznym stopniu obniżać jakość życia osoby, która się z nimi mierzy. Na szczęście, istnieje wiele sposobów profilaktyki, które mogą pomóc złagodzić i zapobiegać przykrym dolegliwościom: 

• Wykonywanie regularnych przerw od ekranów komputerowych, stosowanie tak zwanej zasady 20/20/20. Co 20 minut spędzonych przed monitorem należy zrobić 20-sekundową przerwę, patrząc na odległość 20 stóp (około 6 metrów). W ten sposób dajemy naszym oczom chwilę na odpoczynek.
  
  

  

• Stosowanie odpowiedniej, dobranej przez lekarza lub optometrystę, korekcji okularowej. Niedokorygowana wada wzroku powyżej 1 dioptrii znacząco nasila dolegliwości związane z cyfrowym zmęczeniem wzroku. W związku z tym ważne jest regularne badanie wzroku przez okulistę i stosowanie aktualnej korekcji. 
• Zadbanie o odpowiednie oświetlenie i prawidłową pozycję podczas pracy. Unikaj oświetlenia zbyt jasnego lub zbyt ciemnego. Staraj się utrzymać równomierne, naturalne światło. Ekran komputera natomiast powinien być oddalony od użytkownika na odległość wyciągniętej ręki. 
• Dopasowanie ustawień ekranu. Dostosuj jasność, kontrast i rozdzielczość ekranu tak, aby były przyjazne dla oczu. 
• Regularne mruganie. Świadome mruganie co kilka sekund pomoże utrzymać oczy nawilżone. 
• Korzystanie z filtrów niebieskiego światła. Pomagają w ograniczeniu negatywnego wpływu emitowanego przez ekrany komputerów niebieskiego światła. Warto ich używać szczególnie w godzinach wieczornych, aby zapobiegać problemom z zasypianiem. 
• W przypadku nasilonych zmian, typowych dla zespołu suchego oka możliwe jest zastosowanie wysoce skutecznych, nowoczesnych metod terapeutycznych takich jak zabiegi Lipiflow i Eye-Light. 
• Stosowanie higieny brzegów powiek. Wykonanie odpowiednich ćwiczeń oraz masażu powiek pomoże utrzymać dobre zdrowie oczu. 

Higiena brzegów powiek – jak ją wykonać w prawidłowy sposób? 

Higiena brzegów powiek to ważny aspekt dbania o zdrowie oczu i odpowiednie ich nawilżenie. Aby wykonać ją prawidłowo, należy przeprowadzić ją w następujący sposób: 

• Przed rozpoczęciem, umyj dokładnie ręce wodą z mydłem. 
• Zamknij oczy i nałóż na powieki ciepły kompres na kilka minut. W aptece znajdziesz specjalne maski rozgrzewające przeznaczone do higieny brzegów powiek. 
• Delikatnymi, okrężnymi ruchami rozmasuj górną powiekę, następnie dolną, masując od środka do zewnątrz powieki. Należy również zwracać uwagę, by nie masować rogówki oka, dlatego zaleca się przy zamkniętym oku „spojrzeć” w stronę przeciwną do akurat masowanego obszaru. 
• Następnie, delikatnie przetrzeć powieki specjalnie do tego przeznaczoną chusteczką, wykonując ruchy wzdłuż brzegu powiek, od zewnątrz, w stronę nosa. 

W dzisiejszym społeczeństwie, cyfrowe zmęczenie oczu jest powszechnym problemem, który w przyszłości będzie tylko narastał. Dlatego prawidłowa profilaktyka: regularne przerwy od ekranów, odpowiednie oświetlenie, dostosowanie ustawień wyświetlacza oraz higiena brzegów powiek są kluczowe w minimalizowaniu negatywnego wpływu cyfrowego świata na nasze oczy. Pamiętajmy o ich zdrowiu i stosujmy proste, ale skuteczne środki ochrony, aby zapewnić im zdrowie i komfort na wiele lat.