Terapia 2RT – laserowe leczenie zwyrodnienia plamki żółtej (AMD)

Autor: Patryk Cierpiał

Wraz z postępem medycyny jesteśmy w stanie skutecznie kontrolować, a nawet całkowicie wyleczyć coraz więcej chorób, które kiedyś nieuchronnie prowadziły do utraty wzroku. Niestety nie wszystkie schorzenia udało się opanować i nadal sprawiają problemy w leczeniu, pozbawiając chorych ich najcenniejszego ze zmysłów. Właśnie taką chorobą jest zwyrodnienie plamki żółtej, znane również jako AMD (z angielskiego Age-Related Macular Degeneration), stanowiące główną przyczynę ślepoty wśród pacjentów po 60 roku życia. Pomimo że badania nad tym schorzeniem trwają już dziesiątki lat, to nadal brakuje skutecznych opcji terapeutycznych, a każda nowość w tej dziedzinie jest niesamowicie wartościowa. Jedną z takich nowych możliwości leczenia AMD jest właśnie terapia 2RT, której będzie poświęcony ten artykuł. 

Zwyrodnienie plamki żółtej – czym jest ta choroba i jakie są przyczyny jej powstawania 

Zwyrodnienie plamki żółtej jest schorzeniem, które dotyka centralną część siatkówki oka, zwaną plamką żółtą. Jest ona odpowiedzialna za ostre widzenie, ułatwiając m.in. czytanie, rozpoznawanie twarzy, czy prowadzenie pojazdów. Przyczyny powstania tej choroby nie są do końca rozpoznane, ale wiemy, że mają związek z zaburzeniem krążenia krwi w tym obszarze oka oraz ucieczką białek i składników morfotycznych poza naczynia krwionośne. Na występowanie i rozwój choroby mają wpływ czynniki genetyczne, środowiskowe i metaboliczne. Najważniejszym z nich jest wiek – choroba najczęściej objawia się u ludzi po pięćdziesiątym roku życia, a jej częstotliwość występowania znacznie wzrasta wraz z procesem starzenia. Do innych czynników ryzyka należą: 

• Płeć żeńska. 
• Rasa biała. 
• Czynniki genetyczne – choroba może być dziedziczona w rodzinie, zwiększając ryzyko zachorowania krewnych nawet 20-krotnie. 
• Palenie papierosów – upośledzenie krążenia spowodowane tym nałogiem, usposabia do powstania zmian na dnie oka, 6-krotnie zwiększając ryzyko wystąpienia AMD. 
• Choroby serca i układu krążenia – również przyczyniają się do zaburzeń w przepływie krwi i sprzyjają rozwojowi choroby. 
• Dieta – nadmierne spożycie alkoholu oraz pokarmów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol, a także zbyt niskie spożycie pokarmów z wysoką zawartością mikroelementów i antyoksydantów. 
• Cukrzyca – tak jak palenie papierosów, choroba ta upośledza krążenie i przyczynia się do rozwinięcia zmian typowych dla AMD. 

W jaki sposób objawia się choroba AMD? 

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej mogą różnić się w zależności od postaci i nasilenia choroby. Rozpoczyna się od niecharakterystycznych objawów takich jak utrudnione czytanie,  pogorszenie widzenia nocą, szczególnie z bliskich odległości. W miarę postępowania choroby, objawy stają się bardziej nasilone i bardziej charakterystyczne. Najczęściej występuje stopniowe pogorszenie wzroku w centralnej części pola widzenia. Pacjenci mogą zauważyć rozmazane lub zniekształcone obrazy, blade i mniej kontrastowe kolory, czy trudności w rozpoznawaniu szczegółów. Natomiast w zaawansowanej postaci choroby, w centrum widzenia pojawia się nieruchoma, mniej lub bardziej przezroczysta, czarna plama. 

Postać sucha i wysiękowa – czyli rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej 

Zwyrodnienie plamki żółtej można podzielić na dwie główne postacie: suchą i wysiękową. Postać sucha stanowi około 85-90% przypadków AMD. Charakteryzuje się powolnym postępem choroby, w wyniku którego komórki siatkówki stopniowo ulegają zniszczeniu. Na dnie oka pojawiają się też charakterystyczne zmiany złożone z produktów przemiany materii komórek, tak zwane druzy. Natomiast postać wysiękowa, choć występuje rzadziej, jest bardziej agresywna. W tej postaci dochodzi do tworzenia się nieprawidłowych naczyń krwionośnych pod plamką żółtą, co prowadzi do wycieku płynu i znacznej utraty wzroku nawet w ciągu kilku dni. 

Laser 2RT – hamowanie postępowania suchej postaci AMD 

W leczeniu suchej postaci AMD, zastosowanie znalazł nowoczesny laser 2RT (Retinal Rejuvenation Therapy). Jest to innowacyjna metoda, która za pomocą mikroskopijnych mikroimpulsów laserowych stymuluje procesy regeneracyjne w siatkówce i spowalnia rozwój choroby. Po udanej terapii, pacjent może spodziewać się polepszenia wzroku i zmniejszenia lub nawet zniknięcia małych druzów. 

Jaka jest skuteczność lasera nanosekundowego 2RT? 

Kluczem do uzyskania pozytywnych efektów leczenia laserowego jest prawidłowa kwalifikacja chorego do zabiegu. Terapia 2RT jest skierowana do pacjentów z łagodną lub umiarkowaną postacią suchego AMD – to właśnie u nich przynosi najlepsze rezultaty. Kluczowe jest także wykluczenie objawów, które uniemożliwiłyby uzyskanie zamierzonego efektu. Należą do nich między innymi wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe i obecność pseudodruz. Podczas kwalifikacji, lekarz przeprowadza wywiad, podstawowe badanie okulistyczne i specjalistyczne badanie optycznej tomografii koherencyjnej (OCT). Wszystko po to, by wyselekcjonować pacjentów mających największą szansę na uzyskanie korzyści z zabiegu. Jeśli pacjent pozytywnie przejdzie wszystkie etapy badania, szansa na poprawę widzenia i zahamowanie choroby wynoszą nawet 60%. Należy jednak zaznaczyć, że terapia 2RT nie leczy AMD, a jedynie spowalnia jego progresję i tymczasowo poprawia wzrok. 

Na czym polega i jak przebiega zabieg rewitalizacji siatkówki laserem 2RT?

Przed procedurą, pacjentowi podaje się krople rozszerzające źrenicę, by pomóc uwidocznić zmiany na siatkówce i stworzyć odpowiednie pole operacyjne dla lasera. Następnie, za pomocą wiązki celowniczej, specjalistyczny laser nano-sekundowy zostaje skierowany w starannie wybrane punkty na siatkówce. Bardzo krótkie impulsy laserowe o długości fali 532 nm są dostarczane do komórek nabłonka barwnikowego siatkówki – RPE (retinal pigment epithelium). W ten sposób, niszczone są pojedyncze komórki starzejącego się nabłonka, a sąsiednie komórki są stymulowane do uwalniania czynników wzrostu i białek budulcowych, pozwalając na regenerację utraconego RPE i w efekcie, lepsze krążenie w obszarze plamki. Efektów można się spodziewać już po 3-6 miesiącach, czyli czasie, który jest potrzebny na regenerację komórek nabłonkowych. 

Sam zabieg trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Jest również całkowicie bezpieczny dzięki zaawansowanemu procesowi kontroli ilości dostarczanej energii. Może po nim wystąpić jedynie kilkugodzinne pogorszenie widzenia, związane z podaniem kropli. Z uwagi na to, pacjent nie powinien prowadzić pojazdów w dniu po wykonaniu zabiegu. 

Pomimo starań nowoczesnej medycyny, AMD pozostaje niebezpieczną chorobą, która dotyka ponad 170 milionów osób na świecie. Ze względu na niecharakterystyczne objawy, wczesne wykrycie AMD bywa trudne, a jest kluczowe pod względem leczenia. Dlatego, niezbędne są regularne wizyty u okulisty oraz samodzielne wykonywanie testu Amslera. Pozwala on na wczesne wykrycie niepokojących objawów, takich jak zniekształcenie obrazu. Takie działania prowadzą do diagnozy na wczesnym etapie AMD, kiedy ograniczenie czynników ryzyka i wprowadzenia leczenia 2RT są w stanie spowolnić przebieg choroby, cofnąć zmiany, które już zaszły i pozwolić pacjentom jak najdłużej cieszyć się dobrym wzrokiem.