O czym świadczy wypadanie rzęs?

Rzęsy to nie tylko ozdoba oczu, ich głównym i najważniejszym zadaniem jest ochrona gałek ocznych przed cząstkami brudu i kurzu, które po dostaniu się do oka mogłyby zaburzać widzenie czy powodować infekcje oka. Na powiece górnej znajduje się 120 do 250 rzęs, na dolnej od 50 do 150. Rzęsy rosną i wypadają w swoim naturalnym cyklu, który trwa 6 do 10 tygodni. Normą jest wypadanie 1 do 5 rzęs każdego dnia. Nagła utrata większej ilości rzęs (madaroza) może być objawem choroby aparatu ochronnego oka lub choroby ogólnoustrojowej.

Najczęstsze przyczyny utraty większej ilości rzęs:

• Podrażnienie przez kosmetyki. Zostawianie makijażu oczu na zbyt wiele godzin, nie zmywanie go na noc może uszkadzać rzęsy i przyspieszać ich wypadanie. Zakładanie i zdejmowanie sztucznych rzęs także uszkadza i osłabia własne rzęsy. Stosowanie zalotki do rzęs (podgrzewanej i niepodgrzewanej) może niszczyć rzęsy. Wypadanie rzęs może być również wynikiem alergii na tusz do rzęs czy któryś z kosmetyków do makijażu oczu lub na klej stosowany do mocowania sztucznych rzęs.
• Zapalenie brzegów powiek. Swędzenie, pieczenie oczu towarzyszące zaczerwienieniu lub obrzęknięciu brzegów powiek może świadczyć o zapaleniu brzegów powiek. Do rozwoju stanu zapalnego dochodzi na skutek zatkania ujść gruczołów łojowych – gruczołów Meiboma – znajdujących się w brzegach powiek. Może temu sprzyjać nieumiejętne malowanie oczu, to znaczy nakładanie kolorowych kosmetyków po wewnętrznej stronie linii rzęs, tam gdzie znajdują się ujścia wspomnianych gruczołów. Należy pamiętać, żeby malować powieki po zewnętrznej stronie linii rzęs. Przewlekły stan zapalny brzegów powiek uszkadza mieszki włosowe rzęs, powodując zmniejszenie ilości rzęs.
• Trichotillomania. Jest to zaburzenie psychiczne, które objawia się niekontrolowanym, nawykowym wyrywaniem sobie włosów przez chorego, wyzwalane przez stres lub inne czynniki psychologiczne. Najczęściej dotyczy włosów skóry głowy, rzadziej brwi i rzęs.
• Rak skóry. Rzadziej przyczyną miejscowego wypadania rzęs może być rak brzegu powieki, który zaburza wzrost rzęs.
• Inne przyczyny to nawracające jęczmienie, gradówki, oczna postać trądziku różowatego oraz pasożytnicze, bakteryjne i grzybicze infekcje aparatu ochronnego oka.

Jeśli nadmiernemu wypadaniu rzęs towarzyszy utrata włosów skóry głowy oraz brwi, wskazuje to na zaburzenie ogólnoustrojowe. Najczęstsze przyczyny to:

• Alopecia (łysienie). Jest to choroba autoimmunologiczna prowadząca do zanikania wytwarzania włosa w mieszku włosowym. Ostra postać choroby, czyli nagła, przejściowa utrata włosów może być wyzwalana przez zabieg chirurgiczny, przewlekły stan zapalny, gorączkę, grypę, anemię, urodzenie dziecka czy starzenie się organizmu. Przewlekła postać choroby, czyli trwała utrata włosów często jest dziedziczna. Najczęściej występującym typem łysienia jest łysienie androgenowe. Jest spowodowane wrażliwością mieszka włosowego na pochodną testosteronu – dihydrotestosteron.
• Choroby tarczycy. Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy mogą powodować nadmierne wypadanie rzęs i włosów skóry głowy oraz brwi.
• Przewlekłe choroby zapalne, jak łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa.
• Przewlekły stres.
• Niedobory żywieniowe.
• Zmiany hormonalne, np występujące podczas menopauzy, czy przy rozpoczęciu stosowania doustnej antykoncepcji.
• Chemio i radioterapia.
• Leki. Liczne leki mogą mieć działanie niepożądane pod postacią zwiększonego wypadania włosów, brwi i rzęs.

Kiedy należy bezwzględnie udać się do lekarza?

• jest występuje jednoczesna utrata rzęs, brwi i włosów skóry głowy;
• gdy nadmiernemu wypadaniu rzęs towarzyszy swędzenie, zaczerwienienie brzegów powiek lub gałki ocznej, jeśli u nasady rzęs pojawiają się łuski;
• jeśli utracie rzęs towarzyszy uczucie ucisku dookoła oka;
• jeśli występują jakiekolwiek zmiany skórne w obrębie powiek;
• jeśli wypadaniu rzęs towarzyszy pogorszenie widzenia;

Produkty przyspieszające wzrost rzęs.

Dostępne na rynku są liczne preparaty przyspieszające wzrost rzęs. Latisse to pierwszy dopuszczony przez FDA (Food and Drug Administration – Agencja Żywności i Leków) produkt poprawiający wzrost rzęs. Latisse zawiera 0.03% bimatoprost- analog prostaglandyn, stosowany powszechnie w leczeniu jaskry. Natomiast jednym z jego działań jest również stymulowanie wzrostu rzęs. Powoduje że rzęsy są dłuższe i mocniejsze. Ma jednak wiele działań niepożądanych. Może powodować zaczerwienienie gałki ocznej i powiek, zadrażnienie spojówek oka, pieczenie oka, wzmożoną pigmentację skóry powiek (skóra powiek może zrobić się ciemniejsza), wzmożoną pigmentację tęczówki (możliwa jest zmiana zabarwienia tęczówki z niebieskiej na bardziej brązową), a także przy dłuższym stosowaniu zanik tłuszczu oczodołowego. Lek można stosować tylko pod kontrolą lekarza.

Właściwa higiena rzęs jest bardzo ważna dla utrzymania ich zdrowia. Należy codziennie myć twarz wraz z powiekami wodą z delikatnym mydłem. Gruczoły znajdujące się w brzegach powiek w naturalny sposób nawilżają rzęsy, dlatego nie ma potrzeby stosowania dodatkowych płynów czy odżywek do rzęs. Istotne jest stosowanie dobrej jakości kosmetyków do makijażu oczu oraz całkowite jego usuwanie przed pójściem spać. Nie należy dzielić się kosmetykami do makijażu z innymi osobami ani używać ogólnodostępnych, wielorazowych testerów w drogeriach kosmetycznych. Ważne jest również zdrowe odżywianie się. Stosowanie diety z dużą zawartością białka, warzyw i owoców oraz dostarczanie odpowiedniej ilości żelaza wraz z pożywieniem pomoże utrzymać zdrowe i piękne rzęsy.

* opracowano na podstawie artykułu “ Why are my eyelashes halling out?” By Reena Mukamal, February 12, 2019, American Academy of Ophthalmology.

Photo by Luca laconelli