Migrena a zaburzenia widzenia

Autor: Patryk Cierpiał

Migrena to powszechne schorzenie neurologiczne, które dotyka miliony osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 11% populacji doświadcza migrenowego bólu głowy przynajmniej raz w ciągu swojego życia. Chociaż najczęściej kojarzy się ją z silnym, pulsującym bólem głowy, może wywoływać również inne objawy, takie jak nudności, zawroty głowy czy nadwrażliwość na światło i dźwięk. Jednym z częstszych i bardziej niepokojących symptomów są jednak zaburzenia widzenia – od błysków światła i mroczków po tymczasową utratę wzroku. W tym artykule przyjrzymy się, jak migrena wpływa na narząd wzroku oraz w jaki sposób się objawia.  

Czym jest migrena i jak wpływa na wzrok?

Migrena to przewlekłe zaburzenie neurologiczne charakteryzujące się nawracającymi atakami bólu głowy, często jednostronnego i pulsującego. Towarzyszą jej dodatkowe objawy, takie jak nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk, a także zaburzenia widzenia. 

Związek pomiędzy migreną a widzeniem jest istotny, ponieważ podczas ataku u wielu osób pojawiają się znaczne problemy ze wzrokiem. Zaburzenia te mogą obejmować pojawianie się błysków światła, mroczków czy zygzakowatych linii w polu widzenia, a nawet chwilową utratę wzroku. Wynika to z nieprawidłowej aktywności nerwowej w mózgu, zwłaszcza w obszarze odpowiedzialnym za przetwarzanie bodźców wzrokowych. 

Migrena z aurą – objawy związane z widzeniem

Migrena z aurą to szczególny rodzaj migreny, w której przed pojawieniem się bólu głowy występują specyficzne objawy neurologiczne, w tym te związane z widzeniem. Aura migrenowa trwa zwykle od kilku minut do godziny, a do najczęstszych objawów wzrokowych należą: 

• Mroczki (scotoma) – ciemne plamy lub luki w polu widzenia, które na początku zwykle są małe, a później mogą rozszerzać się na większy obszar.  
• Błyski światła (fotopsje) – nagłe, intensywne błyski świetlne. 
• Zygzakowate linie – widoczne linie przypominające zygzaki, często występujące na obrzeżach pola widzenia. Mogą objawiać się w wielu kolorach. 

Objawy te są wynikiem przejściowych zaburzeń w aktywności elektrycznej neuronów w mózgu, które wpływają na przetwarzanie obrazów wizualnych. Choć zazwyczaj nie są groźne, mogą być dezorientujące i zakłócać normalne funkcjonowanie. Co ważne, objawy aury migrenowej są w pełni odwracalne i ustępują wraz z zakończeniem ataku migreny. 

Migrena oczna – objawy i skutki dla widzenia

Migrena oczna, znana również jako migrena siatkówkowa, to rzadsza forma migreny, której objawy dotyczą tylko jednego oka. Spowodowana jest przejściowymi zaburzeniami ukrwienia siatkówki lub skurczami jej naczyń krwionośnych. Może być mylona z migreną z aurą, ale różni się od niej charakterystycznymi objawami: 

• Jednostronna utrata widzenia – chwilowa utrata wzroku w jednym oku, która może trwać od kilku minut do nawet godziny. Objaw ten może wystąpić nagle lub rozwijać się powoli, początkowo obejmując niewielki obszar i stopniowo rozszerzając się na większą część pola widzenia. 
• Migotanie w jednym oku – pojawienie się błysków lub migoczących punktów. 

Ważnym elementem diagnostycznym jest fakt, że migrena oczna objawia się tylko w jednym oku, co odróżnia ją od migreny z aurą. Pomimo chwilowej utraty wzroku, nie prowadzi do trwałego uszkodzenia siatkówki, jednak częste epizody powinny być skonsultowane z lekarzem, ponieważ mogą maskować poważniejsze schorzenia. 

Migrena okoporaźna – rzadki, ale groźny rodzaj migreny

Migrena okoporaźna to wyjątkowo rzadki rodzaj migreny, który oprócz bólu głowy powoduje również porażenie mięśni okoruchowych, prowadzące do problemów z ruchomością gałek ocznych. Osoby cierpiące na ten typ migreny mogą doświadczyć: 

• Opadania powieki (ptoza) – osłabienia mięśni powieki, co powoduje jej jednostronne opadanie. 
• Podwójnego widzenia (diplopia) – trudności w zogniskowaniu wzroku. 
• Porażenia nerwu okoruchowego – co skutkuje zaburzeniami ruchu oka, które mogą wpływać na zdolność do prawidłowego widzenia. 

Migrena okoporaźna jest poważnym schorzeniem, wymagającym dokładnej diagnostyki i leczenia. Nieleczona w konsekwencji może prowadzić do długotrwałych problemów z ruchomością gałek ocznych. 

Migrena z aurą i migrena oczna – jak im zapobiegać?

Zapobieganie występowaniu ataków migreny w jej wszystkich postaciach (oczna, z aurą oraz bez aury) polega przede wszystkim na postępowaniu niefarmakologicznym. Kluczowa jest identyfikacja i eliminowanie czynników wyzwalających ataki, a także prowadzenie zdrowego stylu życia. Do najczęstszych wyzwalaczy migreny należą: 

• Stres – regularnie stosowane techniki relaksacyjne mogą pomóc w zmniejszeniu częstotliwości ataków. 
• Nieregularny sen – zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą prowokować migreny, warto zatem dbać o stałe godziny snu.  
• Jasne światło – nadmierna ekspozycja na ekrany komputerów czy intensywne oświetlenie może nasilać objawy migreny. 
• Silne zapachy, hałas. 
• Głodzenie się i odwodnienie. 
• Pokarmy bogate w tyraminę (np. sery długodojrzewające, niektóre wina, czekolada, awokado) 

Regularna aktywność fizyczna, dobrze zbilansowana dieta i odpowiednia ilość snu mogą skutecznie zmniejszyć częstotliwość ataków. 

Leczenie migreny ocznej i migreny z aurą

Leczenie wszystkich rodzajów migreny obejmuje zarówno postępowanie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne: 

• Leki przeciwbólowe – takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są najbardziej skuteczne w napadach o umiarkowanym natężeniu. Leki tryptanowe natomiast, stosuje się w migrenie z silnym i bardzo silnym bólem.  
• Leki profilaktyczne – stosowane u osób z częstymi atakami migreny; zalicza się do nich leki z wielu różnych grup (nie przeciwbólowe), takie jak : β-blokery, leki przeciwdepresyjne czy leki przeciwpadaczkowe. 
• Unikanie wyzwalaczy – to kluczowy element terapii, który może znacząco ograniczyć ryzyko wystąpienia migreny i złagodzić jej objawy. 
• Zdrowy styl życia – prawidłowo zbilansowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna wspierają profilaktykę. 

W przypadku częstych epizodów zaburzeń widzenia, podwójnego widzenia czy problemów z ruchomością oczu, konieczna jest konsultacja specjalistyczna z okulistą i neurologiem, aby wykluczyć inne, poważniejsze schorzenia. 

Migrena jest zróżnicowaną chorobą, o wielu manifestacjach, mogących znacząco wpłynąć na wzrok i jakość życia. Choć często przebiega w typowy sposób, przy wystąpieniu objawów okulistycznych, zawsze wymaga specjalistycznej diagnostyki. Okulista podczas wizyty zbada układ wzrokowy, aby wykluczyć inne potencjalne czynniki mogące wywoływać napady oraz oceni ryzyko uszkodzenia wzroku. Takie postępowanie pozwoli odpowiednio pokierować pacjenta na prawidłową ścieżkę diagnostyczną i dobrać leczenie, dając szansę na poprawę komfortu codziennego funkcjonowania i życie bez bólu. 

Bibliografia: 

• AOA (2023). Ophthalmoplegic Migraine/Recurrent Painful Ophthalmoplegic Neuropathy – EyeWiki. [online] Eyewiki.org. Available at: https://eyewiki.org/Ophthalmoplegic_Migraine/Recurrent_Painful_Ophthalmoplegic_Neuropathy [Accessed 14 Jan. 2025]. 
• AOA (2025). Ocular migraine. [online] www.aoa.org. Available at: https://www.aoa.org/healthy-eyes/eye-and-vision-conditions/ocular-migraine?sso=y. 
• Wojciech Kozubski and Wydawnictwo Naukowe PWN (2023). Neurologia. PWN.