Joga oczu - czy faktycznie może poprawić wzrok? 

Autor: Patryk Cierpiał

W dzisiejszym dynamicznym świecie, gdzie nasze oczy są stale narażone na intensywną pracę przed komputerami, telewizorami, smartfonami i innymi urządzeniami cyfrowymi pytanie o poprawę zdrowia wzroku staje się coraz bardziej istotne. W morzu różnych technik i metod, zamiast profilaktyki i korekcji wad wzroku czasem pojawia się hasło „joga oczu”. Jednak czy to naprawdę może wpłynąć pozytywnie na nasz wzrok? Przyjrzyjmy się bliżej tej praktyce. 

Czym jest joga oczu? 

Podobnie jak joga dla ciała, joga oczu to zestaw ćwiczeń i technik skierowanych na poprawę zdrowia i kondycji oczu. To holistyczne podejście zakłada, że nasze oczy, podobnie jak inne części ciała, potrzebują regularnej gimnastyki, by pozostać w dobrej formie. Joga oczu nie zastąpi prawidłowej korekcji wady refrakcji, ale pomoże w zmniejszeniu dyskomfortu związanego z pracą w bliskich odległościach. 

Jakie działanie mają ćwiczenia jogi oczu i jak często powinno się je wykonywać? 

Ćwiczenia jogi oczu skupiają się na relaksacji mięśni oczu oraz poprawie zdolności ostrego widzenia w różnych odległościach. Mogą one także poprawić ostrość wzroku u osób z pseudokrótkowzrocznością i zaburzeniami akomodacji. Regularne wykonywanie tych ćwiczeń może przyczynić się do zmniejszenia zmęczenia oczu, poprawy ostrości widzenia oraz ogólnego komfortu wzroku. Zaleca się, aby włączyć je do codziennej rutyny, wykonując krótkie sesje kilka razy dziennie. Na ćwiczenia powinniśmy poświęcić łącznie około 15 minut w ciągu dnia. 

Wybrane ćwiczenia jogi oczu  

Patrzenie na obiekty położone blisko i daleko – jeśli spędzasz dużo czasu na pracy przed ekranem komputera lub na czytaniu pamiętaj, aby regularnie, co godzinę, robić przerwę i wykonywać proste ćwiczenia wzrokowe. Przez 5 sekund skup swój wzrok na położonym daleko obiekcie, a następnie również przez 5 sekund wpatruj się w obiekt położony bliżej. Powtarzaj to ćwiczenie przez jedną minutę. Jego zadaniem jest wzmocnienie zdolności akomodacji oka.  

Rysowanie znaku nieskończoności – usiądź w wygodnej pozycji, skup wzrok na punkcie przed sobą i zacznij rysować wzrokiem znak nieskończoności. Wykonuj ruch płynnie i powoli. Takie ćwiczenie wzmocni mięśnie okoruchowe. 

Mruganie – jest to czynność tak oczywista, że aż trudno ją włączyć do ćwiczeń. Prawda jest jednak taka, że większość z nas mruga za rzadko i mrugnięcia nasze nie są kompletne, szczególnie w dzisiejszym świecie, gdzie z każdej strony jesteśmy otoczeni ekranami urządzeń cyfrowych. Zaleca się mruganie około 15 razy na minutę, czyli raz na 4 sekundy. Ćwiczenie 4-5 pełnych, świadomych mrugnięć co kwadrans ma na celu nauczenie nas prawidłowego i skutecznego mrugania. Siedząc lub stojąc, zamknij oczy i policz do trzech. Domknij powieki. Otwórz oczy i ponownie policz do trzech. Powtórz sekwencję jeszcze cztery razy. Ćwiczenie możesz zakończyć serią szybkich mrugnięć. 

Palming – jest to ćwiczenie relaksacyjne mające rozluźnić oczy i dać im chwilę wytchnienia po długiej pracy wzrokowej. Jogę rozpocznij od zakrycia oczu dłońmi, tak by dokładnie je zakrywały, ale nie dotykały ich. Następnie zamknij powieki i wpatruj się w czerń. Na początku mogą być widoczne różne inne kolory i kształty, ale wkrótce ustąpią czerni, a oczy się rozluźnią. 

Masaż oczu – serię ćwiczeń warto zakończyć delikatnym masażem, który zmniejszy napięcie i przygotuje nas do pracy wzrokowej. W wygodnej pozycji delikatnie uciskaj gałkę oczną i spokojnie masuj ją przez powieki. Należy przy tym pamiętać o odpowiednim dostosowaniu siły, by nie uszkodzić oka i nie sprawiać sobie bólu czy dyskomfortu. Podczas wykonywania masażu powinniśmy też unikać uciskania rogówki oka i skupić się na obszarze wokół niej.  

Różnica między jogą oczu a ortoptyką  

Wiele ćwiczeń podobnych do tych, które znajdziemy w jodze oczu, jest również wykorzystywane w ortoptyce, optometrii oraz okulistyce. Szczególnie przydatne są dla optometrystów i strabologów w terapii widzenia, podczas leczenia różnych postaci zaburzeń forii i tropii, zaburzeń konwergencji oraz zaburzeń akomodacji, gdzie mogą przynieść poprawę jakości i komfortu widzenia. Warto jednak zaznaczyć, że joga oczu nie zastępuje profesjonalnej pomocy specjalistycznej. Należy również pamiętać, że pojawienie się wszelkich niepokojących objawów powinno być najpierw skonsultowane ze specjalistą ochrony wzroku, który stwierdzi, czy pacjent może stosować jogę oczu i zdecyduje o wdrożeniu ewentualnego leczenia. 

Okulary ajurwedyjskie – czym są i czy powinno się je stosować? 

Z jogą oczu często wiąże się pytanie o okulary ajurwedyjskie, czyli element wyjęty z uznanej starożytnej medycyny wywodzącej się z kultury hinduskiej, ale niestety związany z jej osiągnieciami jedynie wykorzystaniem słowa ajurweda. Są to okulary, w których soczewki zostały zastąpione osłonami z dużą liczbą małych otworów. Taka konstrukcja ma jakoby ograniczyć ilość bodźców docierających do oka, w efekcie zwiększając ruchliwość mięśni. Według założeń, regularne noszenie okularów ma w magiczny sposób wyrównać wady wzroku takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm, a także niwelować zeza. Jest to jednak nie tylko wysoce kontrowersyjna metoda, ale również nieskuteczna i nieznajdująca potwierdzenia w badaniach naukowych, a jej stosowanie może wręcz indukować negatywne zmiany w układzie wzrokowym, szczególnie podczas pracy z bliskich odległości. Prawdą pozostaje, że patrząc przez otwory w okularach ajurwedyjskich, może poprawić się ostrość wzroku. Nie jest to jednak zasługa ich magicznych właściwości, a ograniczenia ilości światła dostającego się do oka i zmniejszenia aberracji sferycznych powstałych w ten sposób. Nie jest to jednak skuteczne leczenie i poprawia ostrość wzroku jedynie tak długo, jak jest używany. W okulistyce używa się przyrządu o podobnej budowie, nazywanego otworem stenopeicznym, który przydatny jest w określeniu przyczyny zaburzeń widzenia. 

Joga oczu wydaje się ciekawym dodatkowym elementem dbania o zdrowie wzroku, zwłaszcza w erze intensywnego korzystania z urządzeń elektronicznych. Jednak, jak w przypadku każdej praktyki zdrowotnej, kluczowe jest jej właściwe stosowanie oraz świadomość, że nie zastąpi ona pełnego badania optometrycznego i okulistycznego, profilaktyki oraz korekcji wad wzroku i leczenia strabologicznego. Przed rozpoczęciem nowej rutyny zawsze warto skonsultować się z okulistą, aby dostosować ćwiczenia do indywidualnych potrzeb i uniknąć ewentualnych komplikacji. Warto pamiętać, że zdrowie naszych oczu to skomplikowany temat, który wymaga holistycznego podejścia i stałej troski o nie.

Bibliografia 

1. Musiorska, Małgorzata. Na Zmęczone I Bolące Oczy – Joga Oczu. 24.04.2021, pytanienasniadanie.tvp.pl/53476580/na-zmeczone-i-bolace-oczy-joga-oczu. Dostęp 17.02.2024. 
2. Przekoracka-Krawczyk, S. Frąckowiak, R. Naskręcki „Wpływ okularów ajurwedyjskich na układ wzrokowy człowieka”, Optyka, nr. 4/2011, s.44-46