Cukrzyca a wzrok – jakie zagrożenia dla zdrowia oczu diabetyków?

Choć osoby chorujące na cukrzycę mają już i tak sporo zmartwień związanych z dbaniem o odpowiednią dietę i poziom cukru we krwi, warto mieć świadomość istnienia w tym kontekście jeszcze jednego, ważnego zagadnienia, a mianowicie zależności – cukrzyca a wzrok. Mało kto bowiem zdaje sobie sprawę z faktu, w jaki sposób cukrzyca wpływa na wzrok, a co za tym idzie – w jaki sposób diabetycy powinni dbać o swoje oczy. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Jak cukrzyca niszczy wzrok?

Choć cukrzyca może doprowadzić do upośledzenia niemal każdego układu lub narządu w naszym ciele, wzrok jest na nią narażony w sposób szczególny. Aż 80% wrażeń, jakie odbieramy z otaczającego nas świata, dostarczane jest właśnie za pomocą zmysłu wzroku. To właśnie układ wzrokowy jest jednym z pierwszych miejsc, w których lekarz jest w stanie stwierdzić zmiany chorobowe, które wynikają z cukrzycy. Nawet jeśli nie mamy pojęcia, że chorujemy na tę przypadłość. Tymczasem nierozpoznana i nieleczona cukrzyca może pozostawić trwałe ślady w naszym organizmie. Okazuje się bowiem, że późne powikłania okulistyczne związane z cukrzycą są jedną z głównych przyczyn ślepoty u mieszkańców krajów rozwiniętych. Co gorsze – dotykają one osoby w wieku produkcyjnym, czyli między 20 a 65 rokiem życia.

Szacuje się, że po 15 latach chorowania na cukrzycę typu 1 aż 98% pacjentów cierpi na retinopatię – to najczęstsze powikłanie cukrzycy, które dotyczy naczyń siatkówki. W przypadku cukrzycy typu 2 zmiany chorobowe mogą pojawić się po 10-15 latach od wystąpienia choroby. Niestety – często to właśnie okulista jest pierwszym lekarzem, który diagnozuje cukrzycę u pacjenta, na przykład podczas badania dna oka przy okazji wizyty w celu doboru okularów. Ponadto u diabetyków ryzyko pojawienia się jaskry wzrasta o 40% w porównaniu z osobami zdrowymi, a w przypadku zaćmy – ryzyko wzrasta do 60%.

Zmiany w siatkówce konsekwencją cukrzycy – jak leczyć?

W przypadku leczenia retinopatii cukrzycowej konieczne jest zaangażowanie ze strony osoby chorej, ponieważ sam proces leczenia przebiega wielotorowo. Stosuje się zarówno środki farmakologiczne, jak i zabiegi – na przykład fotokoagulację laserową, iniekcje specjalnych preparatów do ciała szklistego czy witrektomię. Im szybciej wykryjemy retinopatię, tym lepiej dla pacjenta. Późniejsze stadia choroby są trudniejsze do opanowania, ponieważ zmiany w siatkówce zaczynają się utrwalać, co może prowadzić do ślepoty.

W przypadku zaćmy podstawowym sposobem leczenia jest przeprowadzenie operacji. W przypadku diabetyków konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych warunków – między innymi dokładnie należy zdiagnozować stan zaawansowania retinopatii oraz ustabilizować glikemię. U diabetyków mamy bowiem do czynienia z dwukrotnie większym ryzykiem wystąpienia powikłań niż u osób niechorujących na cukrzycę.

Jeśli pacjent zmaga się z cukrzycą i rozpoznano u niego jaskrę, także w tym przypadku leczenie jest trudniejsze niż u osoby zdrowej. Konieczne  może być zastosowanie nie tylko środków farmakologicznych, ale także zabiegów operacyjnych. Dodatkowo, jeśli u diabetyka występuje problem podwójnego widzenia związany z powikłaniami ze strony układu nerwowego, można zastosować specjalne okulary z pryzmatami.

Jakie objawy powinny zaniepokoić diabetyka?

Osoba chorująca na cukrzycę powinna skonsultować się z okulistą, jeśli zauważy problemy związane z ostrością wzroku. Powodem pogorszenia ostrości widzenia może być m.in. osłabienie umiejętności oka, zwanej zdolnością akomodacji. Podobnie w przypadku, gdy zakupiliśmy nowe okulary, ale wydaje nam się, że zostały źle dobrane – być może to nie kwestia okularów, a wpływu cukrzycy na narząd wzroku. Cukrzyca może także zwiększać częstotliwość stanów zapalnych spojówek oraz wywoływać zespół suchego oka – jeśli odczuwamy podobne symptomy, warto skonsultować to z okulistą i diabetologiem.

Jak zadbać o wzrok chorując na cukrzycę?

W przypadku, gdy wykryto u nas cukrzycę, powinniśmy w sposób regularny wykonywać badania wzroku (przynajmniej raz na rok), obowiązkowo z rozszerzeniem źrenic. Dodatkowo warto postawić na dietę wspierającą wzrok, która zawierać będzie potrzebne dla naszych oczu witaminy i składniki odżywcze. Niedobór witaminy A może bowiem prowadzić do tzw. kurzej ślepoty, czyli zaburzeń widzenia po zmierzchu. Witamina C pozytywnie wpływa na kondycję naczyń krwionośnych w naszym oku, a witamina E odpowiada za szczelność błon komórkowych. Istotne jest także odpowiednie nawodnienie organizmu oraz spożywanie produktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, luteinę, cynk i zeaksantynę, a także witaminy z grupy B. Oprócz odpowiedniej diety, warto zadbać także o higienę oka – pracować w odpowiednim oświetleniu, stosować przerwy pracując przy komputerze, by pozwolić oczom odpocząć, zainwestować w soczewki z powłoką antyrefleksyjną, a także dbać o odpowiednie nawilżenie oczu.