5 najczęstszych wad wzroku i chorób oczu – co warto o nich wiedzieć?

Wzrok jest najważniejszym zmysłem człowieka, gdyż dostarcza mu najwięcej informacji z otoczenia. Warto też wiedzieć, że odgrywa on najbardziej istotną rolę w procesie uczenia się, gdyż ponad 80% tego, co zapamiętujemy – wcześniej zaobserwowaliśmy właśnie zmysłem wzroku. Wady wzroku i choroby oczu są zatem obszarem, w którym szybkie diagnozowanie i skuteczna terapia odgrywają szczególną rolę. Jakie są najczęściej spotykane wady wzroku i choroby atakujące nasze oczy? Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Wady wzroku w Polsce i na świecie – co mówią statystyki?

Jak wskazywał już kilka lat temu Raport Instytutu Ochrony Zdrowia, zatytułowany „Choroby oczu – problem zdrowotny, społeczny oraz wyzwanie cywilizacyjne w obliczu starzenia się populacji”, upośledzenie wzroku dotyka aż 285,4 milionów ludzi na całym świecie, z których 13,8% to osoby niewidome. Najczęstszymi schorzeniami oczu na świecie są przede wszystkim wady refrakcji wpływające na ostrość widzenia – boryka się z nimi aż 42% osób z upośledzeniem wzroku. Na drugim miejscu znajduje się zaćma (33%), na trzecim zaś – jaskra (zaledwie 2%). Wśród osób dotkniętych ślepotą, u ponad połowy przyczyną jest zaćma, a do kolejnych należą jaskra i zwyrodnienie plamki żółtej (AMD).

Jak wygląda sytuacja w Polsce? Portal Medonet przeprowadził wspólnie ze znaną siecią salonów optycznych sondę zatytułowaną „Jak to widzisz? Sprawdź, w jakiej formie jest twój wzrok”. Jej wyniki potwierdziły globalną tendencję, wskazująca na powszechność wad wzroku. Aż 42% badanych Polaków przyznało, że cierpi na miopię (krótkowzroczność), kolejne 18% wskazało na swoją dalekowzroczność, a 16% na astygmatyzm. Zaledwie 1% ankietowanych potwierdziło prezbiopię (starczowzroczność) – zapewne jednak, czy wynika to z przewagi młodych osób w ankietowanej grupie, czy też z niskiej świadomości fizjologicznej utraty ostrości widzenia z bliży związanej z wiekiem.

Krótkowzroczność – najczęściej występująca wada wzroku?

Krótkowzroczność, zwana inaczej miopią, stanowi obecnie najczęściej występującą chorobę wzroku na świecie. Osoby, które dotyka miopia, mają problem ze złym widzeniem obiektów, które znajdują się w dużych odległościach, ponieważ w wyniku tej wady obraz powstaje przed siatkówką oka. Zazwyczaj choroba ta jawi się jako połączenie czynników genetycznych i środowiskowych. Do tych drugich zaliczamy między innymi długotrwałe, bez przerw i za bliskie przebywanie przed ekranem smartfona lub komputera, stres, ograniczony czas na świeżym powietrzu w naturalnym oświetleniu oraz nieodpowiednią dietę. Nieleczona miopia, może doprowadzić do powikłań sprzyjających rozwojowi takich schorzeń jak: choroby plamki, zaćma, jaskra lub odwarstwienie siatkówki. Leczenie miopii polega na pełnej korekcji (na używaniu okularów lub szkieł kontaktowych o ujemnej wartości) i przestrzeganiu zasad pracy wzrokowej. Możliwe jest także w wieku dorosłym trwałe pozbycie się NIEMIAROWOŚCI w układzie optycznym za pomocą laserowej korekcji wzroku lub zabiegu wszczepienia soczewek fakijnych. Pamiętajmy, że nie zwalnia to z profilaktyki i badań kontrolnych, gdyż siatkówka pozostaje krótkowzroczna na całe nasze życie!

Dalekowzroczność – na czym polega?

Dalekowzroczność, zwana także nadwzrocznością, cechuje się tym, że obraz powstaje za siatkówką, co przekłada się na wyraźne widzenie obiektów z daleka. Te, które znajdują się w naszym pobliżu, są natomiast dla osoby z tą wadą nieostre. Predyspozycje do tej choroby są dziedziczone i wynikają z rozwoju narządu wzroku. Najczęściej w celu korekcji dalekowzroczności stosuje się okulary lub soczewki kontaktowe o wartości dodatniej. Można także zdecydować się na laserową korekcję wzroku lub zabieg wymiany soczewki (RLE, CLE) w przypadkach wysokich wad.

Astygmatyzm – jak się objawia?

W przypadku astygmatyzmu mamy do czynienia ze zaburzeniem osi obrotowej gałki ocznej, które powoduje tym samym niewyraźne widzenie. Astygmatyzm dotyka niemalże co drugiej osoby (47,2% populacji), może – lecz nie musi – występować równocześnie z daleko- lub krótkowzrocznością. Osobom z astygmatyzmem może towarzyszyć wrażenie rozmazanego widzenia bliskich obiektów, niewłaściwe ich rozpoznawanie, trudności z koncentracją, mrużenie oczu lub niewłaściwe rozpoznawanie liter. Podobnie jak wyżej wymienione wady, także astygmatyzm można usunąć podczas laserowej korekcji wzroku bądź korygować przez stosowanie cylindrycznych soczewek kontaktowych lub soczewek w okularach.

Prezbiopia – kogo dotyka?

Prezbiopia, zwana także starczowzrocznością, związana jest z naturalnym starzeniem się naszego narządu wzroku i utratą elastyczności soczewki i jej więzadełek, a tym samym spadkiem zdolności akomodacji. Dotyka osób od 40 roku życia, które początkowo odsuwają czytany tekst coraz dalej od oczu, by go dobrze widzieć, ale równocześnie odczuwają przewlekłe zmęczenie, rozdrażnienie, bole głowy i zaburzenia widzenia. Prezbiopia dotyka każdego, niezależnie od występowania wcześniej innej wady wzroku. Wymaga skorygowania za pomocą odpowiednich soczewek okularowych bądź kontaktowych lub refrakcyjnej wymiany soczewki.

Zespół suchego oka – dlaczego jest tak częsty?

Wiele osób boryka się z zespołem suchego oka, czyli sytuacją, w której mamy do czynienia z nadmiernym odparowywaniem łez i/lub niedostatecznym ich wydzielaniem. Jest to dość częste zjawisko, a jego „popularność” uwarunkowana jest między innymi sposobem życia współczesnego człowieka. Powstawaniu ZSO sprzyjają bowiem między innymi zanieczyszczenia powietrza, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, palenie papierosów, a także – co być może stanowi najważniejszy powód – długotrwała praca z urządzeniami cyfrowymi/ekranem komputera. Z tego powodu warto pomagać swoim oczom, często mrugając lub zamykając na kilka sekund powieki, zmniejszając temperaturę w pomieszczeniach, stosując nawilżacze powietrza, higienę brzegów powiek oraz zabiegi rewitalizacji powierzchni oka.

Profilaktyka wad wzroku – o czym warto pamiętać?

Celem skutecznego dbania o kondycję oczu należy regularnie odwiedzać gabinet okulistyczny i co najmniej raz na rok badać swój wzrok. Konieczny jest także odpoczynek dla oczu podczas pracy przed ekranem komputera. Skuteczna może być w tym zakresie tzw. zasada 20-20-20. Polega ona na tym, że co 20 minut należy zrobić przerwę i przez 20 sekund patrzeć na obiekt oddalony od nas o minimum 20 stóp (czyli około 6 metrów). Warto także postawić na wysypianie się, zadbać o prawidłową dietę i wysiłek fizyczny. Wszystkie te zabiegi stanowią dobrą praktykę w kontekście profilaktyki zapobiegającej powstawaniu i pogłębianiu się wad wzroku i chorób oczu.